Jogar amb de quilhas ven de l'antiquitat, al sègle darrièr i avia un jòc de quilhas dins cada vilatge. Era un jòc liure e de plaser, fasiàn a "la i pensas", anunciavan las quilhas que se sentissian capables de capbussar e la manera, l'enjòg podia esse un còp a beure ò quicòm mai....

I a un trentenat d'ans i se jogava pas gaire en aquel jòc, aujòl del "bowling". Ara i se tòrna jogar dins totes los vilatges e ciutats de Roèrgue e del Segalà Tarnes e tanben per los despatriats (Tolosans, Parisencs, etc.).

Ara es un espòrt mestrejat, amb de règlas*, per una federacion (mai de 3000 licenciats) que far de campeonats, totas las generacions (òmes e femnas) i jogan cada dimenge de la prima a la fin de l'estiu. I a un bon esperit, la còla que jogatz contra, vos encoratja e vos applaudis.

Dins lo Levezon equipas de Pradas - Pont de Salars , Tremolhas, Curan, Las Salas de Curan, Inièras, Arviu, etc...

Se joga à las quilhas dins maitas airals (Auvernha, Arieja, Bearn, etc.) amb règlas diferentas...

Se vesetz un quilhaire que met un còp de bola per lançar una quilha sus las autras es pas bandat ni cap bord, es dins las règlas del jòc de las quilhas de 8. Saquela lo primier qu'es anat quèrre una de las 9 quilhas dins lo jòg per l'envoiar sus las autres e que es a l'origina de la règla moderna savi pas se avia bebut o se era un original tant i a que siet escarnit.

un tarenc de jòg          

Lo règlament official:

• Lo tarenc es en terra aplatusada; dèu far 30 mestres de long e 6 mestres de larg.

• Los taquets per far tener las quilhas drechas.

• Lo gabarit per far limita al jogaire.

• Las quilhas de 60cm de naut e 7cm de redond. son plantadas a 1m d'una a l'altra.

• Lo quilhon o la tampa que es una quilha jogaira dèu far 60cm al pus.

• La bona (B): es aital que s'appela la quilha de davant al mièg que cal capbusar de còps per fugir la bufa*.

• La bola en boès de soca de nogier o en lamellat - còlada de 4 a 6 kilo. e de 24 à 28 cm de redond.

• - se joga un còp à 1 mestre amb la bola sola.

• -se joga dos còps à cinq mestres : cada còp se comença de tustar lo quilhon amb la bola puèi s'escampa la bola. Ma fisança cal far tombar la bona per avalidar los punts.

• -se joga tres còps a 10 mestres

• -se joga dos còps a 15 mestres se una quilha es capbusada amb la tampa es pas oblijat de tombar la bona.

• - se joga pas que un còp a 20 mestres coma a 15 mestres

L'ensems de las quilhas capbusadas (manqua las bufas que valan zerò) fan los punts.

Se se capbusava totas las quilhas faria 80 punts mas un bon jogaire far a l'alentorn de 50 punts de mejana.

I se pòt jogar en individùal, en dople ò en quadruple (los punts son atribuits a l'esquipa)

*la bufa : es aital qu'apelan lo sèxe de las femnas mas aicí es dins lo sens de pas cap de punts (fanny)

---------------------------------------------------------------------------------